නිමිත්ත - වේදිකාවකින් බසින ෆිදෙල් කස්ත්රෝ පා පැකිලී බිම ඇද වැටෙයි.
වියරු දළ රළ කරින් ගෙන එන
කපටි මදනල තුඩින් බිඳලන
ඝෝර විසකුරු අවල කෙලියට
තුංග පවුරක්ව නැග හිඳ
දැන් ඉතින් වෙහෙසයිද
දුර ගමන් යනු රිසින්
පෙරට ආ ගමන් සගයින්
නැංගුරම්ලන විට
දුටු දුටු සිහින තොටුපල
සාංකාව වත් දැනුනාද
අරා ගුවනත ගිජු ලිහිණි
උලා කන විට සොඳුරු ඉර මල
ඉතිහාසයේ නූසුන් මතක
දැදුරු කර හද ලමැද්දේ සිර වුනිද
මාල බැඳගෙන බාල පරපුර
ලාබ කරදහි පැතුම් පොදි බැඳ
පාව යන විට ළඟම නොරටට
දෙපා අවසඟද
ගවු යොදුන් දුර ගෙව්ව
දඩ බල්ලන්ට මායිම් නැති ලොවක තනිව
දරා උර මත පරපුරක උරුම
වැතිර සිප ගත්තාද
සදා පෙම් බැඳි දෙරන
රෝහණ පොතුලියද්ද (අහස හැඩිවී ඇත කාව්ය සංග්රහයෙනි)
මා වඩාත් කැමති කවිය කුමක්දැයි කිසිවකු ප්රශ්නයක් මතු කළහොත් ඊට නිශ්චිත පිළිතුරක් දීමට මට හැකියාවක් නැත. සිිත් ගත් කවි විශාල සංඛ්යාවක් අතරින් පළමුවැන්නෙකු තේරීම සඳහා නිර්ණායක සැකසීම මට කෙසේවත් කළ හැක්කක් නොවේ. එසේවුවද වඩාත් ඉක්මනින් මා කම්පනයට පත්කළ, වඩාත් ඉක්මනින් මගේ ඇතුලාන්තය වෙනස්කළ කවිය කුමක්දැයි යමකු ඇසුවහොත් මට ඊට පැහැදිලි පිළිතුරක් දිය හැකිය. රෝහණ පොතුලියද්දගේ ඉහත කවිය මුල්වරට පුවත්පතකින් කියවූ මොහොතේ මගේ මනසට පමණක් නොව සිරුරටද ඒ වෙනස දැනිනි. කොහෙන්දෝ ඇදී ආ විදුලි ධාරාවක් මගේ සියොලඟ හරහා යමින් මගේ ඇස් කඳුලින් තෙත් කරන්නට ඒ කවිය සමත් වූයේ පුදුමාකාර ලෙසය.
මෙය 2004 වසරේදී රචනා වූ කවියකි. එවකට කියුබානු ජනාධිපතිව සිටි ෆිදෙල් කැස්ත්රෝ වේදිකාවකින් බසින විට පා පැකිලී ඇද වැටීමේ සිදුවීමක් මේ කවියට නිමිති වෙයි. එසේ වුවද හුදු ඇද වැටීමෙන් ඔබ්බට පැතිරුණු ලෝක දේශපාලන සිදුවීම් සමුදායක ඡායාවන් මේ කුඩා කවිය ඉතා බුහුටි ලෙස ගැබ්වී ඇත්තේ කවියේ, සංක්ෂිප්ත ස්වභාවය පිළිබඳ තරමක් වෙනස් ආකාරයේ බලගතු උදාහරණයක්ද අප හමුවේ තබමිනි. 1959 දී සිදුවූ කියුබානු විප්ලවය, එදා ලෝකය පුරා නැගී ආ විප්ලව ප්රබෝධය, 1959 සිට රටේ බලය උසුලමින් වෙනස් මගක යාමට කස්ත්රෝ දරන උත්සාහය, ධනවාදී සමාජවාදී කඳවුරු අතර පැවති සීතල යුද්ධය, පසුකාලීනව සමාජවාදී කඳවුරේ සිදුවූ ඇද වැටීම, ඒ ඇද වැටීම් හමුවේ පවා නොවෙනස්ව හිඳීමට කස්ත්රෝ ගෙනයන අසීරු අරගලය, අමෙරිකාව ඇතුලූ ලෝක බලවතුන්ගෙන් කියුබාවට එල්ල වන තාඩන පීඩන.... ආදීවූ පැතිරුණු දේශපාලන සිදුවීම් සමුදායක් පසුබිම් කර ගනිමින් කස්ත්රෝගේ ඇදවැටීමේ සිදුවීමට කාව්යමය අර්ථකතන සැපයීමට කවියා මෙහිදී දක්වන සමත්කම අතිශයින් විශිෂ්ටය. ලමාවියේ සිටම සමාජවාදය ගැන සිහින දුටු අයකු ලෙස ඒ අර්ථකථන ඔස්සේ මා තුළ ඇතිවූ කම්පනය, ඊට වෙනස් දේශපාලන මතයක් ඇත්තකු තුළ එලෙසින්ම ඇති විය නොහැකි වුවද, මේ කවියේ කාව්යමය සූක්ෂමතා බැහැර කිරීමට හෝ ඒ හමුවේ සසල නොවී සිටීමට කිසිදු කාව්යලෝලියකුට ඔහුගේ දේශපාලන මතය බාධාකාරී විය හැකි නොවේ. තර්ක බුද්ධියෙන් කස්ත්රෝ බැහැර කරන්නකු තුළ පවා කස්ත්රෝ ගැන හෘද්යාංගම හැඟීමක් ඇති කරන්නට මේ කවිය සමත්ය.
මෙය 2004 වසරේදී රචනා වූ කවියකි. එවකට කියුබානු ජනාධිපතිව සිටි ෆිදෙල් කැස්ත්රෝ වේදිකාවකින් බසින විට පා පැකිලී ඇද වැටීමේ සිදුවීමක් මේ කවියට නිමිති වෙයි. එසේ වුවද හුදු ඇද වැටීමෙන් ඔබ්බට පැතිරුණු ලෝක දේශපාලන සිදුවීම් සමුදායක ඡායාවන් මේ කුඩා කවිය ඉතා බුහුටි ලෙස ගැබ්වී ඇත්තේ කවියේ, සංක්ෂිප්ත ස්වභාවය පිළිබඳ තරමක් වෙනස් ආකාරයේ බලගතු උදාහරණයක්ද අප හමුවේ තබමිනි. 1959 දී සිදුවූ කියුබානු විප්ලවය, එදා ලෝකය පුරා නැගී ආ විප්ලව ප්රබෝධය, 1959 සිට රටේ බලය උසුලමින් වෙනස් මගක යාමට කස්ත්රෝ දරන උත්සාහය, ධනවාදී සමාජවාදී කඳවුරු අතර පැවති සීතල යුද්ධය, පසුකාලීනව සමාජවාදී කඳවුරේ සිදුවූ ඇද වැටීම, ඒ ඇද වැටීම් හමුවේ පවා නොවෙනස්ව හිඳීමට කස්ත්රෝ ගෙනයන අසීරු අරගලය, අමෙරිකාව ඇතුලූ ලෝක බලවතුන්ගෙන් කියුබාවට එල්ල වන තාඩන පීඩන.... ආදීවූ පැතිරුණු දේශපාලන සිදුවීම් සමුදායක් පසුබිම් කර ගනිමින් කස්ත්රෝගේ ඇදවැටීමේ සිදුවීමට කාව්යමය අර්ථකතන සැපයීමට කවියා මෙහිදී දක්වන සමත්කම අතිශයින් විශිෂ්ටය. ලමාවියේ සිටම සමාජවාදය ගැන සිහින දුටු අයකු ලෙස ඒ අර්ථකථන ඔස්සේ මා තුළ ඇතිවූ කම්පනය, ඊට වෙනස් දේශපාලන මතයක් ඇත්තකු තුළ එලෙසින්ම ඇති විය නොහැකි වුවද, මේ කවියේ කාව්යමය සූක්ෂමතා බැහැර කිරීමට හෝ ඒ හමුවේ සසල නොවී සිටීමට කිසිදු කාව්යලෝලියකුට ඔහුගේ දේශපාලන මතය බාධාකාරී විය හැකි නොවේ. තර්ක බුද්ධියෙන් කස්ත්රෝ බැහැර කරන්නකු තුළ පවා කස්ත්රෝ ගැන හෘද්යාංගම හැඟීමක් ඇති කරන්නට මේ කවිය සමත්ය.
සර්ව සාධාරණ පරමාදර්ශී වීරයන් කිසිවකු ලෝකයේ සිටින්නට හැකියාවක් නැත. ඉම කොන නොදත් මේ අති මහත් ලෝකය තුළ ඕනෑම වීරයකුගේ වීරත්වය තම තමාට හිමි සන්දර්භමය සීමා මායිම් රැසකින් වටවී පටුවී තිබෙන්නකි. මට මෙන්ම මේ කවිය ඔස්සේම මගේ සමීප මිතුරකු බවට පත්වූ රෝහණටද ළමා වියේ සිටම කස්ත්රෝ වීරයකු වුවද, කස්ත්රෝගේ වීරත්වයද එවැන්නක් යැයි කීම කස්ත්රෝට කරන නිගරුවක් නොවේ. ඒ නිසාම කස්ත්රෝගේ වීරත්වය ඉහලින් ඔප නැංවිය හැකි දේ මෙන්ම එය බලවත් ලෙස ප්රශ්ණ කළ හැකි දේද ඔහුගේ දේශපාලනය තුළින් අපට හමුවෙයි. මෙහිදී රෝහණ විසින් සිදුකර ඇත්තේ කස්ත්රෝගේ වීරත්වය ඔප නැංවිය හැකි කාරණා ඉතා කාව්යාත්මක ලෙස ගෙන හැර දැක්වීමය. එසේ වුවද මේ කවියේ විශේෂත්වය වන්නේ කස්ත්රෝ පේ්රමියෙකු අතින් සුලබව මතුවිය හැකි කස්ත්රෝගේ වීරත්වය ගැන බැතිමත් වර්ණනාවකින් නොනැවතී, ඒ වීරත්වයේ සීමා මායිම් හා අනියත අස්ථිර බවද තම කවිය තුළම අනායාසයෙන් හෝ මතුවන්නට කවියා ඉඩ හැර තිබීමය.
විසකුරු අවල කෙලියට එරෙහිව තුංග පවුරක්ව දිගු කල් නැගී සිටි මුත්, මේ වීරයාද වෙහෙස විඩාව දැනෙන මිනිසෙකි. ස්වකීය තුරුණු වියේදී ලෝකය එලිය කරමින් නැගී ආ සමාජවාදයේ රතු ඉර, අද ගිජුලිහිනියන්ගේ උලා කෑමට නතුව ඇති විට, ඒ යටගිය ඉතිහාසයේ ප්රෞඩ මතකයන් ස්වකීය දැදුරු වන හද ලමැද්දේ සිර වන වේදනා මේ ශ්රේෂ්ඨයාට වුවද උරුමය. දේශපාලනයෙන් මෙන්ම සැබෑ ජීවිතයෙන්ද තමා ජවසම්පන්න යෞවනයකුව සිටියදී තමන් හා දිගු ගමන් යන්නට අත්වැල් පටලා ගත් තෙද බලැති සගයින් දුටු දුටු සිහින තොටුපල හමුවේ ඇද වැටෙන විට කටුක සාංකාවකින් ඔහුගේ සිත ඉරි තැලී යයි. ලාබ සිල්ලර පැතුමන් ඔස්සේ ලඟම නොරටට ඇදී යන බාල පරම්පරාව දකින විට, ගව් යොදුන් දුර ගෙවූ වියපත් ජන නායකයාගේ සවි බලැති දෙපා වුව අවසඟ වන්නේ නිරායාසයෙනි. දඩ බල්ලන්ගේ ලෝක පාලන බලයට එරෙහිව ස්වකීය අරමුණු උර දරා තනිවම නැගී සිටි කෙරුම්කාරයෙකුට වුවද තම ජීවිතාවසානය හමුවේ දැකගන්නට ඉතිරිව ඇත්තේ ස්වකීය ධීර වීර අපේක්ෂාවන් සුන් වී ගිය වියවුල් ලෝකයකි. ඒ අරභයා ඇතිවන මහා ශෝකී සිතිවිලි සමුදාය ඔහුට සමනය කර ගත හැකි වන්නේ තමන් සදා පෙම් බැඳි දෙරණ වැතිර සිප ගැනීමෙන් මිසක ඒ දෙරණ මත තමන් අපේක්ෂා කළ පරමාදර්ශී රාජ්යය නැවත ගොඩ නැංවීමෙන් නොවේ. ප්රායෝගිකව ලඟා වීමට අසීරු උස් මුදුන් පිළිබඳ හිස් තැන් මිනිසා විසින් පුරවා ගනු ලබන්නේ භාවාත්මක කවි කල්පනා මගිනි. දෙරණ සිප ගැනීම යන යෙදුම මේ භාව ලෝකය මූර්තිමත් කරයි. මේ භාව ලෝකයේ පිළිසරණ සඳ දෙස බලා සතුටු වන කුඩා දරුවකුට පමණක් නොව කස්ත්රෝ වැනි තෙද බලැති වීරයකුටද එකසේ අදාල වීම මිනිස් ජීවිතයේ හා ලෝකයේ පොදු ස්වභාවයකි. කෙතරම් දැවැන්ත සුවිශේෂී විසල් මිනිසකුට වුවද පොදු මනුෂ්යත්වය කෙරේ බලපාන දුක්ඛ සත්යයන් සපුරා අභිබවා යාම කිසිසේත්ම කළ හැක්කක් නොවේ.
රෝහණගේ කවිය සුවිශේෂී එකක් වන්නේ කස්ත්රෝගේ වීරත්වය පමණක් නොව ඒ වීරත්වය ඔස්සේ ආන් බාන් කළ නොහැකි වූ විසල් ලෝකයේ සංකීර්ණත්වය මෙන්ම ඕනෑම වීර ප්රතිරූපයක් පසුපස ඇති කුරා කුහුඹු කේවල මිනිසාට අදාල ලෝක ධර්මතාද අපූර්ව ලෙස තම කවිය තුළ නිරූපනය වන්නට ඔහු ඉඩ හැර තිබීම නිසාය.
-ඉසුරු ප්රසංග
ඔස්ට්රේලියාවේ ප්රකාශයට පත්වන කැඩපත පුවත්පතට සම්පාදිත ලිපියකි.
-ඉසුරු ප්රසංග
යුතුකම සංවාද කවය
www.yuthukama.com
නිවැරදිව හරවත්ව කියවන්න අපගේ ෆේස්බුක් පිටුව සමඟ එක්වන්න. https://www.facebook.com/yuthukama
www.yuthukama.com
නිවැරදිව හරවත්ව කියවන්න අපගේ ෆේස්බුක් පිටුව සමඟ එක්වන්න. https://www.facebook.com/yuthukama
0 comments :
ෆේස්බුක් ගිණුමක් නොමැතිවත් මෙතනින් ඔබේ අදහස පළ කළ හැක .