ඩොයිලි කියවමු

ඉංග්‍රීසි-සිංහල ගිවිසුම, හෙවත් ඊනියා උඩරට ගිවිසුම, අත්සන් කර වසර 210 ක් සපිරෙන මේ මොහොතේ, මෙරට තුළ ජෝන් ඩොයිලි විසින් ඉටු කරන ලද කාර්යභාරය අපට කිසිසේත් මඟ හැර යා නොහැක.

එංගලන්තයේ වෙස්ටමිනිස්ටර් විදුහලෙන් මූලික අධ්‍යාපනය ලබා, කේම්බ්‍රිජ් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් උපාධිය සම්පූර්ණ කරන ඔහු, ලංකාවේ සේවයට එක්වූ මුල් වකවානුව තුළ ම සිංහල, දෙමළ, පාලි සහ සංස්කෘත වැනි ප්‍රාචීන භාෂා සම්බන්ධයෙන් ප්‍රවීණතාවක් ලබා ගනි යි.

ඒ නිසා, ඉංග්‍රීසින් හට, සිංහල සහ ඉංග්‍රීසි භාෂා ද්විත්වයෙන්, ඔවුන්ට අවශ්‍ය පරිදි ගිවිසුම කෙටුම්පත් කරවා ගැනීමට ඩොයිලිට වඩා සුදුස්සෙකු නොසිටිය බවට කිසිදු සැකයක් නැත.

1801 වර්ෂයේදී ලංකාව තුළ රාජ්‍ය සේවයට එක්වන විට ජෝන් ඩොයිලිගේ වයස අවුරුදු විසිහතකි. පසුව, මාතර ප්‍රදේශයේ සේවය කරන සමයේදී, ඔහු සිංහල භාෂාව පිළිබඳ මූලික අධ්‍යාපනය ලබා ගන්නේ, මාතර වෙහෙරගම්පිට විහාරයේ වැඩ උන් කරතොට ධම්මාරාම හිමියන්ගෙනි. චතුර ලෙස සිංහල භාෂාව හසුරුවමින්, සිංහල සිරිත්-විරිත්, ආහාරපාන යනාදිය පිළිබඳ මනා අවබෝධයකින් කටයුතු කළ ඩොයිලි, පැහැයෙන් සුදු, සිංහලයෙකු විය.

1505 වර්ෂයේ දී පෘතුගීසීන් මෙරටට පැමිණීමේ සිට, ඉංග්‍රීසින් දක්වා, වරින් වර උඩරට රාජ්‍යය යුධමය ලෙස යටත් කර ගැනීමට දැරූ උත්සාහයන් සාර්ථක වී නොමැත. මේ අනුව, යුධමය ක්‍රියාවලියකින් උඩරට අල්ලා ගැනීම වෙනුවට, කුමන්ත්‍රණකාරී ලෙස එය සිදු කිරීම පැවරෙන්නේ ඩොයිලි වෙත ය.

එතැන් සිට, උඩරට භික්ෂූන් වහන්සේලා, නිලමේවරුන් සහ සාමාන්‍ය ජනතාව ඇතුළු විවිධ පිරිස් ඉතා කුලුපගව ආශ්‍රය කළ ජෝන් ඩොයිලි සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම උඩරට රාජ්‍යයේ නීති, රීති සහ එහි ආණ්ඩුක්‍රමය පිළිබඳ යම් දළ සටහන් ලේඛනගත කිරීමට සමත් වේ. පසු කාලීනව උඩරට ඉතිහාසය සහ නීතී රීති පිළිබඳ අධ්‍යයනය කළ විද්වතුන්ට පවා වැදගත් වී ඇත්තේ මෙම ලේඛන ය.

එසේ ම, රජු සහ නිලමේවරුන් අතර මෙන් ම, නිලමේවරුන් අතර ඇති වන මත බේද තීව්‍ර කර, මහා ගැටුම් දක්වා දුර දිග යැවීමට සූක්ෂමව කටයුතු කිරීම ඩොයිලි සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම සිදු කළ මූලික කාර්යයකි. ඊට අමතරව, ඔහුගේ කණ්ඩායම සිදු කළ කැපී පෙනෙන කටයුත්තක් වී ඇත්තේ, ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුගේ කෲරත්වය ඉස්මතු වන ආකාරයේ කටකතා ජනතාව අතර ප්‍රචලිත කිරීම ය.

ජෝන් ඩොයිලි වරක් රොබට් බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරවරයාට ලියා යවන්නේ, එකදු පුද්ගලයෙකු හෝ ජීවිතක්ෂයට පත් නොකර උඩරට රාජ්‍යය බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයට යටත් කිරීමට තමන් කටයුතු කරමින් සිටින බව යි. ඒ අනුව, උඩරට නිලමේවරුන්ගේ ද උදව්වෙන්, ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු සිරභාරයට ගැනීමත්, අනතුරුව ඉංග්‍රීසීන් සහ සිංහල නිලමේවරුන් අතර ගිවිසුම අත්සන් කිරීමත් යන සියලු කාර්යයන් සඳහා ඩොයිලිගේ සෘජු මැදිහත්වීමක් දක්නට ලැබේ. එසේ වුවද, ගිවිසුම අත්සන් කිරීම සඳහා සියලු නිලමේවරුන්ගේ කැමැත්ත ලබා ගැනීම පහසු කාර්යයක් වී නොමැත. එම නිසා, ඔහු එය ඉතා සූක්ෂම උපායමාර්ග හරහා සිදු කර ඇත.

ඉන් අනතුරුව, 1818 වර්ෂයේදී උව-වෙල්ලස්ස නිදහස් අරගලය ඇති වූ අවස්ථාවේ, එය ඉතා කෲර ලෙස මර්දනය කිරීමේ දී ද, වෙල්ලස්ස ප්‍රදේශයේ සිදු කළ මහා විනාශකාරී සමූල ඝාතන සංවිධානය කිරීමේ දී ද, ජෝන් ඩොයිලි ප්‍රමුඛව ක්‍රියා කර ඇත.

මේ සියල්ල හමුවේ අපට පෙනී යන කරුණක් නම්, ජෝන් ඩොයිලි ඉතා සටකපට, දරුණු පුද්ගලයෙකු වූ බව යි. එහෙත්, බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් බැලූ විට ඔහු බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයට ඉමහත් සේවයක් කළ අයෙකු වෙයි. මේ වෙනුවෙන් බ්‍රිතාන්‍යයන් ඔහුට දැක්වූ කෘතවේදීතාවය, ඔහුට නයිට් නාමය ලබා දීම තුළින් පැහැදිලි වේ.

සිංහල ඇතුළු පෙරදිග භාෂා කිහිපයක් අධ්‍යයනය කරමින්, ඩොයිලි අනෙක් බ්‍රිතාන්‍ය නිලධාරීන්ට වඩා විශේෂත්වයක් දිනාගෙන තිබුණි. එය සිය වෘත්තීය ඉනිමගෙහි ඉහළට නැගීමට ඔහුට පිටිවහලක් වී ඇති බව ද නිසැක ය.

ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු අත්අඩංගුවට ගනු ලබන්නේ එක්නැලිගොඩ නිලමේවරයාගේ කණ්ඩායම විසිනි. ඔවුන් මුලදී රජුගේ සහ බිසවගේ ඇඳුම සහ ආභරණ ගලවා දැඩි වද හිංසා පමුණුවමින් ඇදගෙන යාමට කටයුතු කළ ද, ඩොයිලිගේ මැදිහත්වීමෙන් රජ පවුලට නිසි ගෞරවයක් ලබාදෙමින් කොළඹට රැගෙන යාමට පියවර ගෙන ඇත. මෙම අවස්ථාවේ දී ඩොයිලිගේ හැසිරීමෙන් පෙනී යන්නේ ඔහු උඩරට රාජධානිය බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට යටත් කිරීමේ අරමුණ විධිමත් ලෙස ක්‍රියාවට නැංවූ රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකු ලෙස කටයුතු කර ඇති බව ය.

සිය (බ්‍රිතාන්‍ය) රජුට පක්ෂපාතී වූ ඩොයිලිගේ ක්‍රියා කලාපය සමග ඇතැම් සිංහල නිලමේවරුන්ගේ හැසිරීම සංසන්දනය ද කිරීම වටී. මේ අනුව පෙනී යන්නේ ඇතැම් නිලමේවරුන්ගේ අපේක්ෂාවන් ඉතා පෞද්ගලික ලාභ මූලික කර ගත් ඒවා බව යි. රාජසිංහ රජු සිර භාරයට ගැනීමෙන් අනතුරුව, ඔවුන්ගෙන් ඇතමෙකු ඉල්ලා ඇත්තේ උඩරට රාජධානියේ රජකම හෝ ඊට සමාන තනතුරක් තමන් වෙත ලබාදෙන ලෙස ය.

මෙවැනි පසුබිමක ඉංග්‍රීසි-සිංහල ගිවිසුම තුළ අන්තර්ගත විය යුතු කරුණු ඉතා අවිනිෂ්චිත වන්නට ඇතැ යි අපට සිතිය හැක. අනෙක් අතට දෑ හිතකාමී නිලමේවරුන් සහ මහා සංඝරත්නය ද උඩරට රාජ්‍යය බ්‍රිතාන්‍යයන්ට පාවා දීම කෙරෙහි විරෝධාකල්පයක් දරා ඇත. විශේෂයෙන් අස්ගිරි මහා විහාරයේ අනුනායක වාරියපොළ ශ්‍රී සුමංගල හිමියන්ගේ ක්‍රියා කලාපය තුළින් ඒ බව මනාව පසක් වේ.

වයස අවුරුදු 27 දී අප රටට පැමිණෙන ඩොයිලි සිය මරණය දක්වාම මෙරට ජීවත් වන්නේ, කිසි විටක නැවත සිය මවු රටට නොගොස් ය. කිසි දිනෙක විවාහ දිවියට නොඑළඹුණු ඔහු ඇතැම් විට සිය පෞද්ගලික ජීවිතය පවා බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටය වෙනුවෙන් කැප කළා විය හැක. අවසන් වශයෙන්, ඔහු සත්කෝරලයේ රාජකාරියක නිරතව සිටියදී උණ රෝගයකට ගොදුරු වී, එය උත්සන්න වීමෙන් මිය යන විට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 50 කට ආසන්නව තිබිණ. ඔහුගේ දේහය මිහිදන් කරන්නේ මහනුවර නගරයේ පිහිටි සුසාන භූමියක ය.

මේ සියල්ලෙන් කියවෙන්නේ ඩොයිලි යනු හුදු සුදු චරිතයක් බව නොවේ. බ්‍රිතාන්‍යයේ දෘෂ්ඨි කෝනයෙන් බැලූ කළ, ඩොයිලි සිය රාජ්‍යය වෙනුවෙන් දිවි හිමියෙන් නොසැලී කටයුතු කළ, ජාතිමාමක ශූර විරුවෙකි. එහෙත් ලාංකික දෘෂ්ඨි කෝනයෙන් බැලූ කළ ඔහු සටකපට කුමන්ත්‍රණකරුවෙකි; ට්‍රෝජන් අශ්වයෙකි; සමූල ඝාතකයෙකි.

-නාරද බලගොල්ල

- www.yuthukama.com

https://www.facebook.com/yuthukama